Etapy rozwoju psa

W życiu psa, podobnie jak człowieka, można wyróżnić różne fazy i etapy rozwoju. Możemy przyrównać je do ludzkich – najpierw jest niemowlak, potem dziecko, nastolatek, dorosły i wreszcie senior. Jakie zachowania są charakterystyczne dla każdego z tych etapów i na co wówczas należy zwrócić uwagę?

Etap I, czyli faza prenatalna

Rozwój szczeniaka zaczyna się… jeszcze przed urodzeniem. Na tym etapie wpływ na rozwój płodu, a potem na szczeniaka, ma to, co się dzieje z psią mamą. Znaczenie dla kształtowania się układu nerwowego malucha ma środowisko i otoczenie, w którym przebywa matka i to, jak reaguje ona na zastane warunki.

Etap II, czyli faza neonatalna

To okres od urodzenia do drugiego tygodnia życia. To czas, gdy oczy i kanały słuchowe pozostają zamknięte, a więc maluchy mają ograniczone możliwości poznawcze. Choć pies ma ograniczone możliwości poruszania się i tylko pełza na krótkich dystansach, zaskakująco bezproblemowo trafia do sutków matki. Delikatne i regularne stymulowanie w tym okresie, choćby przez dotykanie i podnoszenie, może korzystnie wpływać na radzenie sobie w trudnych sytuacjach w późniejszym życiu psa – zwiększając odporność na stres czy pewność siebie. 

Etap III, czyli faza przejściowa

Trwa od drugiego do trzeciego tygodnia życia psa i jest to czas, gdy szczenięta zaczynają widzieć, słyszeć, wstawać i chodzić. To moment, kiedy pierwszy raz używają zmysłów do odbierania sygnałów z zewnątrz.  Szczenięta zaczynają samodzielnie opuszczać gniazdo, aby załatwić potrzeby fizjologiczne. To pierwsze chwile, gdy szczeniaki podejmują zabawy z własnym rodzeństwem, a co za tym idzie, zaczynają się kształtować sygnały komunikacyjne.

Etap IV, czyli faza socjalizacji

Od 3 do 16 tygodnia rozwój szczeniaka wchodzi w fazę socjalizacji. Wówczas młody pies jest szczególnie wrażliwy na kontakty społeczne – przywiązuje się do istot żywych – innych psów czy do ludzi, a także do miejsc. Psy uczą się współżycia z innymi – swoim rodzeństwem, poznają psią komunikację, uczą się psich sygnałów.  

W tym czasie pojawia się również trwałe zapamiętywanie.  

Co ciekawe w pierwszej części tej fazy psy mają bardzo dużą ochotę do zbliżania się do obcych osób, natomiast po 5-7 tygodniu następuje zmiana i psiaki zaczynają unikać obcych. To właśnie po tym okresie, w 8-10 tygodniu, następuje bardzo ważna faza – strachu, kiedy to szczeniaki są wyjątkowo podatne i wrażliwe na sygnały awersyjne, a nieprzyjemnie doświadczania z tego okresu mogą być trwałe i nieodwracalne.

7-8 tydzień to również najlepszy czas na nawiązywanie więzi z człowiekiem. 

Etap V, czyli faza młodzieńcza

Ta faza trwa od 4 do 12 miesiąca i jest to czas, gdy pies ze szczeniaka staje się młodym psem, kimś w rodzaju dorastającego nastolatka. I tak, jak z nastolatkiem, tak z psiakiem w tej fazie, bywa ciężko. Psy stają się pewne siebie, samodzielne i niezależne, co w połączeniu z ciekawością może skutkować tendencjami do ucieczek, czy wdawaniem się w psie awantury.
Podczas tego etapu życia pies przeżywa niezwykle istotne dla jego zachowania – dojrzewanie płciowe. To ciężki czas, gdy buzujące hormony mogą powodować niepokój, irytacje czy nerwowość u psa.

W tej fazie rozwoju następuje jeszcze jedno istotne wydarzenie – psy zmieniają zęby. Może się to wiązać z nadmiernym gryzieniem i niszczeniem wszystkiego, co da się gryźć. A ponieważ pies, zwłaszcza w tym czasie, gryźć musi, trzeba zadbać o to, żeby miał dostęp do apetycznych, naturalnych, zdrowych gryzaków.

Etap VI, dorosłość

Mniej więcej do ukończenia 4 miesięcy etapy rozwoju różnych ras są zbieżne. Później pojawiają się różnice zależne od rasy i wielkości psa. Co do zasady, to psy małych ras wchodzą w poszczególne fazy szybciej, niż psy ras dużych. Dlatego psy mogą wchodzić w dorosłość w różnym wieku – od mniej niż roku, aż do 3-4 lat w przypadku psów ras dużych. Ważne jest podtrzymywanie wiedzy, którą psiaki zdobyły w poprzednim okresie. 

To czas w królowym psy staja się bardziej zrównoważone i mogą łatwiej panować nad emocjami.

Etap VII, czyli starość

To czas, gdy pies zaczyna tracić zdolność uczenia, gorzej zaczynają pracować zmysły, psy miewają obniżony nastój, a czasem też wpadają w depresję. Dlatego warto zapewniać psom-seniorom ćwiczenia, które będą dla psa mentalną stymulacją, aby jak najdłużej cieszyły się dobrym zdrowiem.

Autor tekstu: trener Psiedszkola Paweł Lachowicz.